هر دانشگاهی مانند دانشگاه‌های دولتی، آزاد یا فرهنگیان قوانین و شرایط خاص خود را برای تحصیل دارند. به عنوان مثال دانشجویانی که در دوره روزانه دانشگاه‌های سراسری پذیرش می‌شوند، می‌توانند بدون پرداخت شهریه و هیچگونه هزینه‌ای به عنوان مخارج تحصیل و به صورت رایگان از خدمات آموزشی و رفاهی دانشگاه استفاده کرده و در پایان مدرک تحصیلی خود را دریافت نمایند. سالانه تعداد زیادی از دانشجویان دانشگاه‌های سراسری فارغ‌التحصیل می‌شوند که برخی از آنها قصد دارند تا با اهداف مختلفی اعم از تحصیل یا کار، به خارج از کشور مهاجرت کنند. آزادسازی مدرک تحصیلی، یکی از اقدامات ضروری در مسیر مهاجرتی این دسته از افراد است. در این مقاله، به تمام سوالات شما در رابطه با آزادسازی مدرک تحصیلی پاسخ داده شده است که کدام یک از مدارک تحصیلی نیاز به آزادسازی دارند و هزینه آزادسازی مدرک دانشگاهی در مقاطع مختلف کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در سال ۱۴۰۴ چقدر است.

فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های سراسری که قصد دارند برای ادامه تحصیل یا کار به خارج از کشور مهاجرت کنند، در بدو ورود و ثبت‌نام در این دانشگاه‌ها، به دلیل بهره‌مندی از تحصیل رایگان در دانشگاه‌های دولتی و استفاده از خدمات آموزشی، فرهنگی و رفاهی دانشگاه‌های دولتی به صورت رایگان، تعهدی مبنی بر گذراندن دوره خدمت به دانشگاه ارائه می‌دهند. مدت زمان این دوره نیز براساس مقطع تحصیلی، تعداد ترم‌ها، سهمیه منطقه و گروه تحصیلی آن‌ها متغیر خواهد بود. در این تعهدنامه دانشجویان متعهد می‌شوند که پس از استفاده از خدمات دولتی رایگان و فارغ‌التحصیلی از دانشگاه مورد نظر، در موقعیت‌های شغلی دولتی موجود در کشور به خدمت بپردازند.

از آنجایی که اصل مدرک تحصیلی تا زمان انجام تعهد به دانشجویان تحویل داده نمی‌شود و در گرو دانشگاه است، دانشجویانی که می‌خواهند برای کار و یا تحصیل در خارج از کشور اقدام کنند با مشکل مواجه خواهند شد. در چنین زمانی است که دانشجویان باید براساس قانون جدید آزادسازی مدرک تحصیلی جهت اخذ اصل مدرک تحصیلی خود اقدام کنند. زیرا تنها پس از انجام تعهد به خدمت، دانشجویان می‌توانند اصل مدرک تحصیلی خود را دریافت کنند و پیش از آن تنها امکان دریافت مدرک موقت تحصیلی خود را خواهند داشت. بنابراین، این افراد باید هزینه‌ای را بابت آزادسازی مدرک تحصیلی خود به دولت پرداخت کنند تا بتوانند اصل مدرک تحصیلی (دانش‌نامه) و ترجمه آن را که از مهم‌ترین اسناد موردنیاز در پروسه مهاجرتی می‌باشد، دریافت کنند.

قانون جدید آزادسازی مدرک تحصیلی وزارت علوم:

اگر رشته شما تحت نظر وزارت علوم بوده مراحل آسان تری برای آزادسازی مدرک خود خواهید داشت. منظور از رشته‌های تحت نظر وزارت علوم رشته‌های تحصیلی علوم انسانی، مهندسی، علوم پایه، هنر و غیره است. اما باز هم باید شهریه پرداز بودن یا نبودن رشته و شرایط خود را در نظر بگیرید. اگر دانشجوی نوبت دوم (شبانه)، پردیس بین الملل، پیام نور، دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه جامع علمی کاربردی، موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی، دوره‌های مجازی و نیمه حضوری بوده باشید که از آموزش رایگان استفاده نکرده‌اید و هزینه تحصیل را در حین تحصیل پرداخت کرده اید، شما تعهد کاری به کشور ندارید؛ به عبارت دیگر مدرک شما آزاد است.

اگر در دانشگاه دولتی بوده و از خدمات تحصیل رایگان استفاده کرده‌اید، از طریق راه‌های زیر می‌توانید مدرک خود را آزاد کنید:

• ✔️ گذراندن تعهد خدمت و ارائه سابقه بیمه
• ✔️ استفاده از موسسه کاریابی برای آزادسازی مدرک
• ✔️ خرید تعهد به خدمت و تسویه با دانشگاه
  -

قبل از اینکه برای آزادسازی مدرک خود اقدام کنید، حتما موارد زیر را انجام دهید:

• ✔️ انجام امور دانش آموختگی و تصفیه حساب با دانشگاه
• ✔️ تصفیه حساب قطعی با صندوق رفاه دانشجویان و پرداخت بدهی
• ✔️ تعیین و تکلیف وضعیت نظام وظیفه (برای آقایان)
• ✔️ لغو تعهد دانشجویان بورسیه وزارت علوم یا سایر دستگاه‌های اجرایی
• ✔️ پایان تعهد به خدمت آموزش رایگان دانشجویان دوره روزانه
  -

تعهد به خدمت

مدت تعهد به خدمت دانشجویان طبق دستورالعمل جامع ایفای تعهد خدمت آموزش رایگان برای پذیرفته شدگان سهمیه های آزاد، منطقه 1، شاهد، خانواده معظم شهدا، ایثارگران، نهضت سوادآموزی، جهاد، جانبازان، آزادگان، پذیرفته شدگان دوره های کارشناسی ناپیوسته، کارشناسی ارشد ناپیوسته و دکتری تخصصی افرادی که توسط المپیادهای بین المللی، جشنواره خوارزمی و استعدادهای درخشان و بدون شرکت در آزمون سراسری از تحصیلات رایگان استفاده کردند، یک برابر مدت تحصیل می‌باشد.برای پذیرفته شدگان سال 62 به بعد ، منطقه های 2،3،4،5، عشایر و مناطق محروم دو برابر مدت تحصیل و برای پذیرفته شدگان سهمیه استانداری ها سه برابر مدت تحصیل است.

• ● تعهد به خدمت در نیمسال‌های تحصیلی پاییز و بهار به مدت 6 ماه محاسبه می‌شود اما نیمسال های تابستانی جزء تعهد به خدمت محسوب نمی‌شود. به علاوه هر نیمسالی که دانشجویان دوره روزانه هزینه‌ی آن را پرداخت کرده باشند مانند نیمسال های مهمانی و تمدید سنوات و انتقالی جزء تعهد به خدمت به حساب نمی‌آید.

• ● نیمسال های مرخصی بدون احتساب در سنوات در مدت تعهد در خدمت لحاظ نمی‌شود اما اگر در سنوات حساب شود در مدت تعهد به خدمت شما نیز لحاظ می‌گردد.
• ● نیمسال های حذف شده اعم از حذف پزشکی، اضطراری و … در صورتی که جزء سنوات محسوب شود در مدت تعهد به خدمت شما نیز محاسبه می‌گردد.
• ● نیم سال هایی که فقط واحد های پروژه و پایان نامه اخذ شده باشد، در کلیه مقاطع تحصیلی فقط یکبار در تعهد به خدمت لحاظ می‌شود.
• ● تعهد به خدمت در مقطع دکتری در نیمسال هایی که واحد رساله اخذ شده باشد، باتوجه به واحدهای رساله حداقل 3 نیمسال و حداکثر 4 نیمسال محاسبه می‌شود.
• ● لغو تعهد خدمت دانشجویان و دانش آموختگان رشته دبیری، پس از اعلام لغو تعهد خدمت دبیری از سوی وزارت آموزش پرورش مجاز است.
• ● افرادی که در چند مقطع تحصیل کرده اند باید به ترتیب و از مقطع پایین تر نسبت به تصفیه تعهد خود اقدام کنند و برای پایان تعهد خدمت مقطع بالاتر باید فرم انجام تعهد مقاطع قبل را ارائه دهید.

آزادسازی مدرک با سابقه بیمه

آزادسازی مدرک با سابقه بیمه یکی از راه‌های گرفتن دانشنامه شما است. شما می‌توانید با انجام کار معتبر برابر مدت تعهد خدمت آموزش رایگان مدرکتان را آزاد کنید.

برای انجام تعهد به خدمت خود باید بیمه برای شما رد شده باشد و ارائه سابقه بیمه ملاک محاسبه انجام تعهد خدمت است. همچنین احکام کارگزینی نهادهای دولتی و عمومی غیر دولتی به عنوان سند انجام تعهد خدمت موردقبول است.

در موارد زیر نیازی به ارائه سابقه بیمه نیست و به عنوان کار معتبر جهت انجام تعهد، قابل قبول است:

• ● گواهی تدریس معتبر از دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی( 10 ساعت در هفته)، سایر موسسات آموزشی در صورت تایید به میزان 16 ساعت در هفته به عنوان کار تمام وقت قابل قبول است.
• ● پروانه کسب معتبر به شرط تمدید یا داشتن پروانه مالیاتی به عنوان گواهی انجام کار قابل قبول است.
• ● کار به عنوان مدیرعامل در شرکت‌های خصوصی با ارئه مدارک مرتبط
• ● فعالیت های هنری و مطبوعاتی با ارائه گواهی اشتغال از سوی دستگاه های مربوط
• ● با ارائه گواهی فعالیت قابل قبول و در صورت استعلام دانشگاه و موافقت سازمان اداره کل دانشجویان.
  -

توجه داشته باشید ارائه گواهی انجام کار برای هر مقطعی باید بعد از تاریخ فارغ التحصیلی در آن مقطع باشد و اگر گواهی کار شما برای آزادسازی مدرکتان در یک مقطع استفاده شود، آن گواهی برای مقاطع دیگر قابل قبول نیست. همچنین دوره سربازی شما بعد از تاریخ فارغ التحصیلی از خدمات موثر در انجام تعهد خدمت متقاضی محسوب می‌شود. دانش آموختگانی که سربازی آن ها توسط "بنیاد ملی نخبگان" به پروژه تبدیل شده، مدت زمانی که تحت پوشش بیمه بوده‌اند، در مدت تعهدشان محاسبه می‌شود مگر در حین تحصیل این پروژه را انجام داده باشند. برای آزادکردن مدرک کار کردن همزمان در چند محل قابل قبول نیست و در هر زمان یک سند معتبر است.

آزاد سازی مدرک تحصیلی از طریق نامه عدم کاریابی

فارغ التحصیلان روزانه دانشگاه دولتی تحت نظر وزارت علوم می‌توانند از طریق موسسه کاریابی مدرک تحصیلی خود را آزاد کنند. شما با کمترین هزینه و در عرض 6 ماه می‌توانید به کمک موسسه کاریابی مدرک خود آزاد کنید. به این صورت که مدارک مربوطه را به یک موسسه کاریابی تحویل داده و کاریابی شما را در سامانه شغل ثبت نام می‌کنند و پس از 6 ماه در صورتی که شغل مناسب برای شما پیدا نشود می‌توانید نامه عدم کاریابی را از اداره کار و تعاون بگیرید. به کمک این نامه عدم کاریابی در سامانه سجاد، دانشگاه مدرک شما را به همراه ریزنمرات مربوطه آزاد خواهد کرد. در این مؤسسات از شما خواسته می‌شود تا اصل و فتوکپی مدرک موقت گواهی تحصیلی، کارت ملی و (کارت پایان خدمت یا معافیت از سربازی برای آقایان) ارائه کنید تا ثبت‌نام شما صورت گیرد.

بنابراین مدارک موردنیاز جهت آزادسازی مدرک توسط مؤسسات کاریابی شامل:

• ● اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی
• ● گواهی موقت عکس دار فارغ‌التحصیلان از دانشگاه مربوطه
• ● اصل و کپی کارت پایان خدمت یا معافیت دائم نیز برای اقایان
  -

اگر قصد دارید از طریق نامه عدم کاریابی مدرک تحصیلی خود را آزاد کنید، به نکات زیر دقت کنید:

• ● هنگام اخذ نامه عدم کاریابی باید حداقل 1 سال از فارغ التحصیلی شما گذشته باشد.
• ● هیچ سابقه بیمه‌ای نباید داشته باشید.
• ● آقایان باید کارت پایان خدمت داشته باشند.
• ● حداقل 6 ماه باید از زمان صدور کارت معافیت یا کارت پایان خدمت آقایان گذشته باشد.
• ● درصورت تحصیل در مقاطع بالاتر مدارک شما بعد از تمام شدن تحصیل شما و اگر مرتبط و در یک رشته بوده باشند، مدارک همزمان آزاد می‌شود.
• ● در صورتی که رشته تحصیلی شما در هر مقطع متفاوت بوده و یا در دو رشته همزمان تحصیل کرده باشید، برای هر کدام باید به صورت جداگانه برای دریافت مدارک اقدام کنید.​
  -

نکات مهم آزادسازی مدرک با دریافت نامه عدم کاریابی

نکات مهمی که می‌بایست در رابطه با آزادسازی اصل مدرک تحصیلی با دریافت نامه عدم کاریابی در نظر داشته باشید عبارتند از:

• ● در صورتی که شهر محل سکونت دانشجو، مؤسسه کاریابی تحت نظر اداره کار نداشته باشد، متقاضی می‌تواند به مؤسسات کاریابی و مشاوره شغلی غیر دولتی (خصوصی) مراجعه کند.
• ● از تاریخ فارغ‌التحصیلی درج شده در گواهی موقت تحصیلی دانشجو، می‌بایست حداقل یک سال تمام گذشته باشد.
• ● از تاریخ صدور کارت پایان خدمت یا معافیت دائم (پزشکی یا غیرپزشکی) برای متقاضیان آقا، می‌بایست حداقل یک سال تمام گذشته باشد.
• ● از تاریخ ثبت نام دانشجو در مؤسسه کاریابی غیر دولتی و یا اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی شهرستان محل سکونت، باید حداقل شش ماه تمام گذشته باشد. توجه داشته باشید که تاریخ ثبت‌نام متقاضی باید بعد از تاریخ فارغ‌التحصیلی و تاریخ صدور کارت پایان خدمت یا معافیت دائم باشد.
• ● فارغ‌التحصیلان رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی (به غیر از دامپزشکی) که زیر مجموعه وزارت بهداشت و درمان هستند و گاها طرح دارند، مشمول استفاده از این روش نیستند و نمی‌توانند از طریق مؤسسات کاریابی اقدام به آزادسازی مدرک خود نمایند.
• ● توجه داشته باشید که هیچ یک از مؤسسات مشاوره شغلی و کاریابی و غیر-دولتی مجاز به دریافت وجه برای صدور مکاتبات لغو تعهد خدمت فارغ‌التحصیلان، نخواهد بود.
• ● برای آزاد سازی از طریق نامه عدم کاریابی، نباید در حال تحصیل در مقاطع بالاتر باشید.
• ● متقاضیانی که دارای سابقه بیمه در شرکت‌ها یا سازمان‌های دولتی و خصوصی هستند، مجاز به آزاد سازی مدرک خود از طریق نامه عدم کاریابی نخواهند بود. زیرا به منزله اشتغال شما تلقی می‌شود.
  _

البته بیمه‌های خویش فرما یا بیمه دانشجویی ایرادی ندارند اما بهتر است هیچ ریسکی نکنید و بیمه ای در این بازده زمانی برای شما رد نشود.

نحوه ارسال مدارک در سامانه سجاد

بعد از تهیه این سه مدرک، آن‌ها را در قالب یک فایل PDF ترکیب کرده و در سامانه سجاد (سامانه مربوط به امور دانش‌آموختگان) بارگذاری نمایید. پس از بررسی و تأیید توسط کارشناسان، سوابق کاری شما قابل پذیرش خواهد بود.

دریافت دانشنامه و ریزنمرات رسمی پس از آزادسازی

پس از دریافت نامه رسمی لغو تعهد خدمت از طریق گزینه‌ی “عدم کاریابی”، می‌توانید برای دریافت دانشنامه نهایی و ریزنمرات رسمی دانشگاهی اقدام کنید. این مرحله برای تکمیل فرایند فارغ‌التحصیلی و استفاده از مدرک در مقاطع بالاتر یا موقعیت‌های شغلی ضروری است.

1. بررسی سایت دانشگاه

پیش از هر اقدامی، وارد وب‌سایت دانشگاه محل تحصیل خود شوید و بخش آموزش یا فارغ‌التحصیلان را بررسی کنید. اطلاعات مربوط به نحوه دریافت مدارک معمولا در این بخش منتشر می‌شود.

2. دریافت حضوری یا غیرحضوری

برخی دانشگاه‌ ها صرفاً به‌صورت غیرحضوری خدمات ارائه می‌دهند و پس از تکمیل فرم‌های مربوطه، مدارک را طی ۲۰ تا ۳۰ روز کاری از طریق پست برایتان ارسال می‌کنند. همچنین در سایر دانشگاه‌ها ممکن است نیاز به مراجعه حضوری باشد. در این صورت، باید با مدارک هویتی، نامه لغو تعهد، و فرم‌های دانشگاهی به محل دانشگاه مراجعه کنید.

مدارک مورد نیاز برای دریافت دانشنامه معمولاً شامل موارد زیر است:

• ✔️ کارت ملی و شناسنامه
• ✔️ نامه لغو تعهد از سامانه سجاد یا اداره کل امور دانش‌آموختگان
• ✔️ فرم درخواست دانشنامه (قابل دانلود از سایت دانشگاه)
• ✔️ واریز هزینه‌های احتمالی (در صورت نیاز)
  -

جدول محاسبه هزینه آزاد سازی مدرک تحصیلی گروه های علوم انسانی، علوم پایه، هنر، فنی و مهندسی عبارت است از: